Një studim i ri nga Instituti i Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare (wiiw) ka konfirmuar se kontraktimi i proceseve të biznesit me Ballkanin Perëndimor po ndodh pas pandemisë.
Referuar llogaritjes së institutit, flukset hyrëse të investimeve të huaja direkte (IHD) kanë tejkaluar ndjeshëm vlerat e ekuilibrit afatgjatë në disa vende.
Raporti ia atribuon interesin në rritje në Ballkanin Perëndimor disa faktorëve, duke përfshirë afërsinë gjeografike me Bashkimin Evropian (BE), fuqinë punëtore të kualifikuar dhe kostot e ulëta të punës.
Këto avantazhe e bëjnë rajonin veçanërisht tërheqës për kompanitë që kërkojnë të zhvendosin objektet e prodhimit më afër tregut të BE-së – një prirje që ka marrë vrull pas ndërprerjeve globale të zinxhirit të furnizimit të shkaktuar nga pandemia.
“Analiza jonë identifikon raste konkrete të gatishmërisë në pesë nga gjashtë ekonomitë e Ballkanit Perëndimor – Shqipëri, Bosnjë dhe Hercegovinë, Kosovë, Maqedoni e Veriut dhe Serbi”, sipas Branimir Jovanović, autori kryesor i studimit.
Sakaq, procesi i lëvizjes së objekteve të prodhimit më pranë tregjeve të konsumit është bërë një strategji tërheqëse për kompanitë që kërkojnë të zbusin rreziqet e zinxhirëve të gjatë të furnizimit, veçanërisht në dritën e ndërprerjeve të fundit globale.
Raporti sugjeron se kjo prirje është veçanërisht e theksuar në Ballkanin Perëndimor, ku një numër në rritje i kompanive të huaja – veçanërisht nga Azia – po krijojnë tani një terren.
“Firmat aziatike marrin një qasje shumë strategjike, duke i pozicionuar qëllimisht objektet e tyre të prodhimit pranë bërthamës ekonomike të BE-së në mënyrë që të kenë zinxhirë furnizimi më të shkurtër”, ka thënë Jovanović.
Kompanitë nga Kina, Japonia dhe Koreja e Jugut janë ndër më aktivet në zhvendosjen në rajon, të nxitura nga faktorët ekonomikë dhe gjeopolitikë.
Wiiw intervistoi 17 investitorë të huaj në rajon, ku shumë prej tyre konfirmuan se vendosja e objekteve të prodhimit më afër BE-së ishte një përparësi.
Po ashtu rreziqet gjeopolitike u përmendën si një motivues i rëndësishëm për zhvendosjen në Ballkanin Perëndimor.
Kjo u bë jehonë nga kompani të tjera të huaja të anketuara për raportin.
Në një sondazh me 65 firma të huaja, 72% shprehën kënaqësinë me investimet e tyre në rajon dhe 11% treguan se kishin zhvendosur prodhimin nga vende më të largëta për të qenë më afër BE-së.
Sondazhi zbuloi gjithashtu se dy të tretat e këtyre kompanive e shohin Ballkanin Perëndimor si një rajon premtues për investime të gjelbra, me shumë të etur për të rritur përfshirjen e tyre nëse furnizuesit vendas do të bënin përparim në përpjekjet e dekarbonizimit.
Raporti – me interesin në rritje dhe tendencat pozitive të IHD-ve – identifikon gjithashtu sfidat për investitorët në Ballkanin Perëndimor.
Qeverisja e dobët, korrupsioni, sundimi i dobët i ligjit, infrastruktura e pazhvilluar dhe institucionet e pamjaftueshme mbeten barriera të rëndësishme për rritjen e mëtejshme. Megjithatë, investitorët janë optimistë të kujdesshëm për potencialin e rajonit.
“Qeveritë e gjashtë shteteve të Ballkanit Perëndimor duhet të kenë përparësi për të ndihmuar kompanitë vendase për t’u bërë më të qëndrueshme dhe për të nxitur një bashkëpunim më të ngushtë me investitorët e huaj”, ka shtuar Jovanović.
Raporti ndërkaq thekson gjithashtu potencialin e rajonit për investime të gjelbra, veçanërisht në energjinë e rinovueshme.
Jovanoviç ka thënë se projektet e mëdha të energjisë së rinovueshme që po zhvillohen tashmë në Shqipëri, Bosnjë, Mal të Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Serbi.
“Kjo ilustron potencialin e rajonit në tranzicionin e gjelbër”.
Qëndrueshmëria mjedisore po bëhet një faktor gjithnjë e më i rëndësishëm për kompanitë që konsiderojnë se ku të investojnë.
Shumë nga investitorët e huaj të intervistuar nga wiiw kanë ravijëzuar rëndësinë e mbrojtjes së mjedisit dhe reduktimit të CO2 si pjesë e procesit të tyre të vendimmarrjes.
“Nëse furnitorët vendas bëjnë përparim në dekarbonizimin e operacioneve të tyre, ne shohim mundësi të rëndësishme që ata të integrohen në zinxhirët e furnizimit ndërkombëtar dhe të zgjerohen”, ka vijuar Jovanović. /Albanianpost.com/bne IntelliNews/
