Javën e fundit e gjithë bota ka përjetuar – dhe ende po përjeton – një valë të nxehtë në shkallë shumë të madhe që mund të kontribuojë lehtësisht në kthimin e vitit 2024 në vitin më të nxehtë në histori, pas rekordit të vitit të kaluar.
Vetë rekordet tani janë shumë të komplikuara për t’u përditësuar: mbi 1 mijë e 400 u thyen në shtatë ditë nga një pjesë e botës në tjetrën.
Kina, për shembull, po përjeton qershorin më të nxehtë ndonjëherë: dje në zonën e Liqenit Aiding arriti 49 gradë, mbi 50 sipas disa matjeve lokale.
Në Paraguaj, në hemisferën jugore ku filloi dimri, në Infante Rivarola ishte pothuajse 40 gradë.
Me bashkëfajësinë e krizës klimatike, e cila i bën valët e të nxehtit më të fuqishme, intensive dhe të shpeshta, kjo javë do të jetë e vështirë të harrohet në një Lindje të Mesme që po mëson të mbijetojë në 50 gradë.
Vala e tmerrshme e të nxehtit që goditi Mekën, Arabinë Saudite, kontribuoi në vdekjen e mbi 1 mijë e 300 pelegrinëve.
Temperatura të ngjashme u arritën edhe në Kuvajt, ose në Irak në Nassiriya, apo edhe në Swiehan në Emiratet ku u arrit rekordi i nxehtësisë për vendin.
Në total, që nga fillimi i vitit 2024, 11 vende kanë arritur 50 gradë.
Por shifrat dhe statistikat e jashtëzakonshme nuk kanë më rëndësi për kombet ku përshtatja dhe mbijetesa janë rregulli i ditës: si India ashtu edhe Meksika kanë paguar një çmim shumë të lartë, me qindra vdekje, për valën aktuale të të nxehtit që solli temperaturat në nivele të paqëndrueshme.
Evropa dhe Mesdheu në vend të kësaj dëshmuan dy anët e së njëjtës medalje, atë me imazhin e krizës klimatike në të: nga njëra anë temperaturat përvëluese të Qipros, Greqisë, Turqisë, Ballkanit dhe Italisë Jugore, nga ana tjetër stuhitë e forta që nga Zvicra në Emilia Romagna krijuan rrëshqitje dheu dhe përmbytje.
Nxehtësia ekstreme konsiderohet gjithashtu ndër shkaqet e vdekjes së disa turistëve në Greqi, si dhe disa alpinistë nga Kalifornia në Arizona, të cilët kanë vdekur nga goditja e nxehtësisë ose dehidratimi ditët e fundit.
Vetë SHBA-të, me rreth 100 milionë qytetarë të përfshirë, aktualisht po përjetojnë atë që mund të jetë një valë e nxehtë dhe e zgjatur: duke filluar nga 32 gradë në New York në mbi 45 në Phoenix.
Edhe më shumë se rastet e aventurierëve individualë të prekur nga stresi termik, megjithatë, ngjarjet e mëdha masive janë shqetësuese nëse lidhen me nxehtësinë e tepërt.
Vetëm së fundmi ka ndodhur masakra e tmerrshme e disa ditëve më parë gjatë Haxhit, pelegrinazhit islam, por edhe dhjetëra punëtorëve të vdekur në qendrat e votimit në Indi, si dhe situatat e shqetësimit të regjistruara gjatë disa festivaleve në Amerikën e Veriut.
Fakte dhe viktima që rrisin frikën për Lojërat Olimpike që nisin pas një muaji në Paris, ku temperaturat rrezikojnë të jenë vërtet të larta në fund të korrikut.
Vetëm vitin e kaluar, në Evropë, vapa e verës vrau rreth 62 mijë njerëz.
Por teksa qytetet më të pasura dhe më të zhvilluara po promovojnë veprime përshtatjeje, nga sistemet e ftohjes deri te stacionet e kompletuara me mjekë ndihmës, ku ata mund të pinë dhe hidratonin, dhe ndërsa në Kinë tani është e zakonshme të dalësh me një ombrellë për t’u mbrojtur nga dielli, është në njerëzit më të varfër të botës ku vapa vret në heshtje.
Diku tjetër, sistemet e paralajmërimit të hershëm për nxehtësinë dhe buletinet, si ato në Malin e Zi ku në orët e fundit autoritetet i ftuan njerëzit të “qëndrojnë në hije deri vonë pasdite”, tani janë bërë zakon në ditët përvëluese, ato në të cilat vetëm gjatë natës mund të ketë qindra thirrje për ndihmë mjekësore për shkak të vapës.
Nxehtësia që këtë javë do të vazhdojë në Afrikën e Veriut, ku Algjeria dhe Tunizia mund të kalojnë 50 gradë, në shtetet ku disa qytete do të shkojnë mbi 35 dhe në Evropën Lindore, si në Rumani, ku frikësohen pasoja të forta në bujqësi dhe të korrat.
Një simptomë e qartë, në këtë javë të nxehtë të qershorit në botë, se si efektet e krizës klimatike do të ndikojnë gjithnjë e më shumë në ushqimin dhe urinë.
Një studim i sapo publikuar në Scientific Reports mbështet pikërisht këtë: deri në vitin 2050, stresi i nxehtësisë dhe ujit mund të çojë në uljen e prodhimit global të ushqimit me 14%, me një rritje deri në 1.36 miliardë njerëz që i nënshtrohen niveleve serioze të pasigurisë ushqimore.
Megjithatë, të njëjtët shkencëtarë, duke kujtuar se valët e të nxehtit si ato që po ndodhin do të shtohen, na thonë gjithashtu se kemi armët për t’i frenuar në të ardhmen: hapi i parë është gjithmonë i njëjtë, duke i thënë lamtumirë karburanteve fosile./Albanianpost.com
