Dorëzimi i bazës së fundit ushtarake franceze në Çad dhe Sahel shënon një humbje të ndikimit për Parisin dhe interesat evropiane në rajon.
Franca më në fund i ka dhënë fund pranisë së saj ushtarake 60-vjeçare në Çad duke mbyllur bazën e saj të fundit ushtarake atje. Kampi Kosseï në kryeqytetin N’Djamena ishte gjithashtu baza e fundit e tij në Sahel, të cilat ishin në vetvete një trashëgimi e dominimit të Francës në rajon si fuqia kryesore koloniale atje. Të premten u larguan i fundit nga afro 1000 ushtarë francezë.
Presidenti i Çadit, Mahamat Idriss Déby’s vendosi nëntorin e kaluar të ndërpresë marrëveshjet e bashkëpunimit të mbrojtjes me ish-kolonizuesin e tij, pas një valë ndjenjash anti-franceze.
Ky vendim ishte pjesë e një tendence historike rajonale: që nga viti 2022 me tërheqjen e ushtrisë franceze nga Mali, Burkina Faso dhe Nigeri. Tërheqjet gjithashtu mund të vazhdojnë; në javët e fundit, Senegali dhe Bregu i Fildishtë kanë njoftuar se duan që edhe forcat franceze të largohen nga vendet e tyre.
“Vendet e rajonit po kërkojnë të krijojnë lidhje të reja, të krijojnë aleanca të reja dhe të hartojnë rrugën e tyre,” shpjegon gazetari i Euronews Jeremiah Fisayo Bambi.
Këto vende “duan të garantojnë sovranitetin e tyre dhe të jenë në gjendje të bëjnë zgjedhjet e tyre, të marrin vendimet e tyre”.
Ndërsa juntat ushtarake në Mali, Burkina Faso dhe Niger që erdhën në pushtet pas një grushti shteti kërkuan një shkëputje me Francën, Çadi nuk duket se po kërkon të ndërpresë të gjitha lidhjet, me N’Djamena duke iu referuar asaj si çështje ” sovraniteti”. Toni në Senegal dhe Bregun e Fildishtë drejt Parisit duket i njëjtë.
Kjo “dërgon një sinjal të fortë se ata nuk duan më praninë e trupave franceze”, thekson Nina Wilén, drejtore e programit të Afrikës në Institutin Egmont.
“Më pas, pamë që ambasada franceze në Mali po qëndron. Ka ende bashkëpunim me Francën, kështu që kjo nuk do të thotë se ne po i ndërpresim të gjitha lidhjet,” shtoi analisti francez.
Ndikimi në Bashkimin Evropian
Tërheqja e Çadit ishte një goditje për autoritetet franceze, por do të thotë gjithashtu një humbje e ndikimit në Afrikën Perëndimore për Bashkimin Evropian.
“Unë mendoj se shumë liderë të Bashkimit Evropian janë fshehur pas Francës (…) për dhjetë vitet e fundit. Franca ka udhëhequr operacionin më të madh kundër terrorizmit në Sahel, i cili ka ndihmuar shumë vende evropiane që nuk donin të investonin për të vënë vetë trupat në terren”, tha Nina Wilén.
Por Wilén thotë se Evropa është gjithashtu fajtore. “Nga njëra anë, Franca bëri një gabim në mënyrën se si u trajtua me vendet e ndryshme dhe liderët e tyre, dhe mbi të gjitha, në qëndrimin e saj ndaj tyre. Por ka edhe një vullnet evropian, ose në përgjithësi një mosgatishmëri evropiane, për të investuar në këto vende”.
Franca dhe BE-ja duhet të ruajnë ndikimin e tyre, pasi largimi i forcave franceze u hap derën lojtarëve të tjerë ndërkombëtarë. Të gjithë sytë janë te Rusia. Grupi paraushtarak rus Wagner, i riemërtuar Afrika Corps pas vdekjes së liderit të tij, thuhet se ka 5000 luftëtarë në kontinentin afrikan./euronews/
