Shumë vende anembanë botës po ndjejnë efektet e dëmshme pasi kërkesa globale ndryshon dhe çmimet për lëndët e para dhe mallrat e gatshme rriten, pasi Donald Trump vendosi tarifat ndaj 185 vendeve të botës.
Konzolla e re Nintendo shkaktoi tronditje te konsumatorët pasi kuptuan se shumë tituj mund të kushtojnë 100 euro/dollar në të ardhmen.
Edhe pse fillimisht u prezantuan për të mbrojtur industrinë amerikane dhe për të reduktuar deficitin tregtar, tarifat e vendosura nga Trump treguan shpejt potencialin për pasoja negative të përhapura në çmimet e mallrave dhe shërbimeve përfundimtare – përfshirë filmin, muzikën dhe video-lojërat.
Tarifat përfaqësojnë një taksë për importin e mallrave dhe shërbimeve të caktuara, e cila rrit drejtpërdrejt koston e prokurimit për kompanitë vendase që përdorin këto komponentë ose produkte të gatshme të importuara.
Kur kostot e prodhimit rriten, prodhuesit dhe shpërndarësit shpesh ia kalojnë këto kosto shtesë konsumatorëve nëpërmjet rritjes së çmimeve të shitjes me pakicë.
Në rastin e industrisë kulturore, ku kufijtë midis prodhimit vendas dhe shpërndarjes ndërkombëtare janë shumë të hollë, çmimet mund të rriten në nivele të shumëfishta.
Kur bëhet fjalë për muzikën dhe koncertet, artistët, kompanitë e prodhimit dhe organizatorët e koncerteve shpesh varen nga importimi i pajisjeve, veshjeve dhe madje edhe instrumenteve muzikore.
Rritja e kostove të këtyre komponentëve mund të rezultojë në bileta më të larta të koncerteve, tregti më të shtrenjta dhe si rrjedhim çmime më të larta për prodhimet muzikore.
Industria e filmit mbështetet në teknologjinë e filmimit, post-produksionit dhe shpërndarjes, shumë prej të cilave janë të lidhura globalisht.
Tarifat mund të bëjnë që pajisjet dhe programet kompjuterike të bëhen më të shtrenjta, gjë që reflektohet në kostot përfundimtare të prodhimit, shpërndarjes së filmit dhe, në fund të fundit, çmimet e biletave në kinema dhe platforma transmetimi.
Industria e video-lojërave përdor gjithashtu zinxhirët e furnizimit ndërkombëtar për harduer, softuer dhe komponentë shtesë siç janë pajisjet periferike të lojërave.
Çmimet e këtyre produkteve, si dhe çmimet e platformave digjitale të shpërndarjes, mund të rriten për shkak të kostove më të larta të prodhimit dhe ngarkesave shtesë doganore.
Çfarë thonë ekspertët?
Tarifat “reciproke” të Trump “nuk do të shkaktojnë shumë dëme të drejtpërdrejta” për mediat dhe kompanitë e argëtimit, shkroi analisti i lartë i aksioneve të Morningstar, Matthew Dolgin në një shënim kërkimor të 3 prillit.
Përveç kompanive si Apple dhe Roku, për të cilat hardueri përbën një pjesë të konsiderueshme të të ardhurave, shumica e kompanive në këtë sektor “nuk mbështeten shumë, nëse fare, në shitjet e mallrave”.
“Megjithatë, shumica mbështeten drejtpërdrejt në shpenzimet e konsumatorit, kështu që dobësia ekonomike që rezulton nga tarifat mund të pengojë biznesin.”
Kompanitë e goditura nga tarifat më të larta nuk do t’i përvetësojnë këto kosto – gjë që do të nënkuptonte çmime më të larta për konsumatorët. Dhe në mesin e konsumatorëve, “një nga vendet e para që do të shpenzojnë më pak është në media dhe argëtim,” tha për Variety, CJ Bangah, drejtor në telekomunikacionin, median dhe praktikën teknologjike PwC.
Një rënie ekonomike do të rezultojë gjithashtu në më pak shpenzime për reklama, tha Bangah.
Kjo mund të nënkuptojë një “goditje të dyfishtë” për lojtarët e Hollywoodit me shpenzimet e konsumatorëve dhe reklamave në rënie, tha ajo.
Në një mjedis të tillë, “imperativat janë të thjeshta”, thotë Bangah. Këshilla e saj: “Absolutisht mos e shkurtoni cilësinë e përmbajtjes dhe përvojën e përdoruesit në të njëjtën kohë, jini shumë të kujdesshëm për fushat ku duhet të shtrëngoni rripin dhe të punoni në mënyrë më efikase.”
Ndërsa vendet evropiane përballen me efektet ekonomike të tarifave dhe implikimet e një qasjeje të re të SHBA-së, “ndjenjat ndaj filmave dhe mediave amerikane mund të ndryshojnë në publikun evropian,” tha Maggie Switek, një ekonomiste dhe drejtore e lartë e kërkimit në Institutin Milken.
“Mund të themi se çfarë do të jetë efekti i këtyre ndryshimeve, shumë herët. është e rëndësishme të monitorohen të dhënat e opinionit publik për të kuptuar më mirë se çfarë mund të presë Hollywood në të ardhmen.”
Shenja të vogla optimizmi
Një numër liderësh botërorë kanë kritikuar tarifat dhe grupi amerikan i tregtisë së video-lojërave Entertainment Software Association (ESA) tani ka paralajmëruar se plani financiar do të ketë një “ndikim real dhe të dëmshëm” në industrinë e lojërave.
Duke folur me Stephen Totil nëpërmjet buletinit të tij Game File, zëvendëspresidentja e lartë e ESA, Aubrey Quinn paralajmëroi se tarifat e Trump dhe përgjigjja nga vendet e tjera do ta bëjnë gjithçka më të shtrenjtë.
“Çdo produkt që një konsumator do të blejë ka të ngjarë t’i nënshtrohet shumë tarifave të shpallura, të cilat të gjitha grumbullohen njëra mbi tjetrën,” shpjegoi ajo.
Megjithatë, ESA thuhet se është optimiste se do të ketë një zgjidhje që nuk do të dëmtojë industritë amerikane dhe konsumatorët amerikanë.
Kur tarifat u njoftuan në shkurt, ESA lëshoi një deklaratë duke thënë se taksat shtesë mbi konzolat e video-lojërave dhe produktet e lidhura me to, do të ndikonin negativisht në qindra miliona amerikanë dhe do të dëmtonin kontributin e rëndësishëm të industrisë në ekonominë amerikane.
Por tarifat e Trump ndihen shumë përtej kufijve të SHBA-së. BE, Azia dhe pjesë të tjera të botës u përballën me rritje të çmimeve të mallrave të importuara, gjë që çoi në reaksione zinxhir. Për shembull, Switch 2 në Japoni është më i lirë, por edhe i lokalizuar.
Industritë kulturore, të cilat janë jashtëzakonisht të ndjeshme ndaj ndryshimeve në zakonet e konsumatorëve dhe kostot e prodhimit, duhet të përshtatin modelet e tyre të biznesit për të mbijetuar në kushtet e reja.
Përveç kësaj, video-lojërat nuk janë të vetmet. Meredith Placko, CEO i prodhuesit të lojërave me letra dhe Steve Jackson Games, thotë se tarifa mbi importet kineze, është një “ndryshim sizmik” për industrinë e lojërave në tavolinë dhe “çmimet do të rriten”.
Përgjegjësit e televizioneve nuk kanë shumë frikë. Por ndërsa tarifat teknikisht nuk duhet të zbatohen për shfaqjet televizive apo filmat televizivë, janë ngritur frika se vlerat proteksioniste të predikuara nga Trump do të bëjnë që studiot kryesore dhe shërbimet e transmetimit të ndalojnë xhirimet e përmbajtjeve jashtë shtetit.
Në janar, Jay Hunt, presidente e Institutit Britanik të Filmit, tha se ishte e shqetësuar për “gjuhën proteksioniste rreth Hollywoodit”, një aludim i qartë për qeverinë e re Trump.
Në të njëjtën kohë, ka pasur një shtytje të ripërtërirë për të rikthyer produksionin në Hollywood që nga zjarret e Los Anxhelosit, dhe revista Deadline zbuloi të mërkurën se një grup i vogël po punon për një zgjidhje lokale për të ndihmuar në kthimin e filmave me buxhet të mesëm në qytet.
Ky plan përfshin reduktimin e “rregulloreve dhe lejeve të rënda”, si dhe “tarifa të tjera të panevojshme, kërkesa të paqëndrueshme të sigurisë”, transmeton KosovaPress.
